بنابر قول مشهور، تاریخ ولادت او ۱۵ رمضان سال سوم هجری است برخی منابع تولد وی را سال دوم هجرت دانسته‌انداو در مدینه به دنیا آمدو پیامبر در گوش او اذان گفت و در هفتمین روز ولادتش، گوسفندی را برای او عقیقه کرد.بر اساس پاره‌ای از گزار‌ش‌های اهل سنت، امام علی(ع) پیش از آنکه پیامبر(ص) نام حسن را برای فرزند او انتخاب کند، نام حمزهیا حربرا برای او در نظر گرفته بود ولی وقتی پیامبر از نام او پرسید، گفت در نامگذاری فرزندش، بر رسول خدا پیشی نمی‌گیردباقر شریف قرشی از پژوهشگران شیعه دلایلی در رد این گزارش‌ها برشمرده است بود.

آغاز امامت ۱۰ ساله امام دوم شیعیان (ع)

آن حضرت (ع) در سن ۲۷ سالگی و پس از حادثه دهشتناک ضربت خوردن پدر ارجمند خود امام علی (ع) در مسجد کوفه و شهادت ایشان در ۲۱ رمضان سال ۴۰ هجری قمری، به امر خدا و طبق وصیت آن حضرت (ع) به مقام امامت رسید.
مدت امامت آن حضرت (ع) ۱۰ سال به طول انجامید و نزدیک به ۶ ماه هم به اداره امور مسلمین پرداخت. در این مدت معاویه که دشمن سرسخت امام علی (ع) و خاندان آن امام همام (ع) بود و سال‌ها به طمع خلافت (در آغاز به بهانه خون‎خواهی عثمان و در آخر آشکارا به طلب خلافت) جنگیده بود، به عراق مقر خلافت امام حسن (ع) لشکر کشید و جنگ را آغاز کرد.
پس از شهادت امام علی (ع) و سخنرانی امام حسن (ع) در مسجد کوفه، همه مردم کوفه، مدائن، عراق، حجاز و یمن، با شوق و رغبت با ایشان بیعت کردند، جز معاویه که خواست از راهی دیگر برود و با آن حضرت (ع) همان رفتاری را پیش گیرد که با پدرش امام علی (ع) در پیش گرفته بود.

حسن مجتبی - حسن بن علی المجتبی؛ زاده- ۱۵ رمضان ۳ هجری قمری – درگذشته- ۷ یا ۲۸ صفر ۵۰ هجری قمری در مدینه) فرزند اول علی بن ابی‌طالب و فاطمه زهرا، امام دوم شیعیان است که از وی با عنوان امام حسن مجتبی یاد می‌کنند. کنیه- وی ابومحمد و ملقب به مجتبی است. او از اهل بیت و نیز آل کسا به‌شمار می‌آید. از دیدگاه برخی از اهل سنت، او پنجمین و آخرین خلیفه از خلفای راشدین محسوب می‌شود.حسن بن علی، در سال ۳ هجری قمری زاده شد و پس از پدر به امامت -در دیدگاه شیعیان- و خلافت مشغول شد. ولی پس از مدت کوتاهی به صلح با معاویه بن ابی‌سفیان رضایت داد به روایت برخی تاریخ‌نویسان، حسن بن علی سه مرتبه مسموم شد ولی چهارمین مرتبه سبب مرگ وی گردید و سرانجام در ۲۸ صفر سال ۵۰ هجری درگذشت.